Vooruitgang in de wereld van zadelpassers: van "stoute" paarden naar pijnvrij presteren

De vooruitgang in zadelpas-kennis – door Emma, zadelpasser bij Tweespan

Iedereen kent ze wel van vroeger: ‘stoute’ paarden. Die ene die staakt zodra je hem aan het werk zet, of juist paarden die niet vooruit te branden zijn. Vaak afgedaan als karakter: eigenwijs, koppig of dwars. Maar gelukkig wordt nu vaak de dierenarts, fysio, tandarts of zadelpasser geraadpleegd in plaats van uitgeweken naar "hij moet het maar gewoon doen!”

Even terug in de tijd

Toen ik zelf begon in de paarden had je als ruiter een zadel en daar reed je alle paarden mee. Op maneges waren dwarse pony's vaak de regel. Witte plekken op de schoft? Die hadden ze bijna allemaal. Zolang het maar niet alle kanten op schoof was het wel prima. Vaak werd er onder het zadel nog een dikke wollen deken geschoven, dat dempte dan in elk geval een beetje. Het besef dat staakgedrag ook een signaal van ongemak kon zijn, was er nauwelijks. Achteraf gezien was dat vooral een gebrek aan kennis. Over zadels, over anatomie, over wat een paard eigenlijk wil zeggen met zijn gedrag.

Als een paard niet wil lopen, staakt, bokt, zijn mond opendoet of tong eruit steekt is dat zelden zomaar. Vaak probeert hij iets duidelijk te maken. Een paard kan namelijk niet ‘gewoon’ stout doen, natuurlijk zoeken ze soms wel eens de grens op en moet je duidelijk en consequent zijn met paarden maar een paard denkt heel anders dan wij en bedenkt niet dat hij ons even gaat pesten. Daar heeft hij een reden voor, dat hij pijn heeft bijvoorbeeld. 

Gelukkig we weten nu meer

Gelukkig is er veel veranderd. Er is meer kennis, meer bewustzijn, en meer aandacht voor het paard zelf. Dat zie ik dagelijks terug in mijn werk als zadelpasser.

• Zadelpassers zijn opgeleid. We hebben de kennis in huis om écht naar de rug van het paard te kijken, en naar het zadel in combinatie met de ruiter. Onze branchevereniging VZTD zit bovenop alle ontwikkelingen en kennis en zorgt ook dat haar leden op de hoogte blijven.
• De zadels zijn veel verbeterd. De zadels zijn veel beter aangepast naar de anatomie van het paard. De kussens sluiten beter aan op de rug. Er is meer vrijheid voor de ruggengraat en het schouder van het paard. Ook zijn er veel meer modellen en vormen waardoor er voor verschillende paarden in bouw een goed passend zadel te vinden is.
• Flexibele opties. Zadels van merken als Bates of Wintec zijn vaak op meerdere punten aan te passen: boommaten, kussens, wrongen. Ideaal voor bijvoorbeeld jonge paarden, want we zien soms echt dat het paard in een paar maanden zomaar twee boommaten groeit! Of voor manegepony’s en paarden kunnen we de zadels goed passend maken voor een iets lager budget. Ook een goede onderlegger kan soms (tijdelijk) veel comfort brengen.
• We kijken verder dan alleen het zadel. Bij Tweespan letten we ook op het hoofdstel, bit en singel. Want er is op veel punten te finetunen. Maar ook naar hoe het paard beweegt. De conditie van het paard en als we hierover tips kunnen geven doen we dat graag. Soms past een paard niet tussen de ‘zadelpas regeltjes’ en heeft een voorkeur voor een bepaalde manier van druk van het zadel, hier luisteren we dan ook naar.

Regelmatig laten controleren

Een zadel dat vandaag past, kan over een paar maanden ineens wél problemen geven. Paarden veranderen door training, voeding, seizoensinvloeden. Soms heb je dit zelf niet eens in de gaten want jij ziet je paard elke dag. En soms ligt het probleem niet in het zadel zelf, maar in hoe het op het paard gelegd wordt: te ver naar voren bijvoorbeeld, waardoor het op de schouder drukt. Of een singel die niet goed aansluit op de bouw van het paard, dat zie ik vaker dan je denkt. Met een kleine aanpassing kun je dan soms al heel veel verbeteren. 

Pasvorm betekent bij ons niet alleen dat het goed ligt, het moet de juiste ondersteuning geven voor het ruitergewicht en het paard de ruimte geven om te kunnen bewegen zoals hij wil. Het moet goed voelen voor zowel paard als ruiter!

Deskundigheid maakt het verschil

De ontwikkeling van “het zal wel goed zijn” naar “het moet goed liggen op dit paard” is iets waar ik blij van word. En het maakt mijn werk ook mooier: ik mag paarden helpen fijner te bewegen, en ruiters helpen met hun ambities. Of dat nu succes is in de wedstrijden of fijn buitenrijden.

Dus: heb je het gevoel dat er iets niet klopt? Twijfel je over het gedrag van je paard of over de ligging van je zadel? Dan is het altijd verstandig om er een professional bij te halen.